Η πρότασή μου για τα ενεργειακά κι άλλα θέματα για να γίνει η Σίφνος σταδιακά “πρασινο νησί”

 

Του Νίκου Χρυσόγελου, μέλους της ΣΕΣ

Καταθέτω τις προτάσεις μου στο πλαίσιο του διαλόγου που ξεκίνησε ο Ενεργειακός και Αναπτυξιακός Συνεταιρισμός Σίφνου. Είναι πολύ σημαντικό ότι άνοιξε ένας δημόσιος διάλογος για το πώς πρέπει να προχωρήσει από εδώ και πέρα ο Ενεργειακός κι Αναπτυξιακός Συνεταιρισμός και οι Σιφνιοί-Σιφνιές στο θέμα των επενδύσεων που απαιτούνται για να μετατραπει σταδιακά η Σίφνος σε ένα πράσινο νησί.

 

Η μετάβαση σε μια εποχή όπου η ενέργεια θα βασίζεται στις ανανεώσιμες πηγές

Θυμάμαι όταν πριν από αρκετά χρόνια είχα γράψει ένα άρθρο στην σιφναϊκή εφημέριδα για το πώς η Σίφνος μας θα γίνει ένα οικολογικό (πράσινο) νησί, πολλοί είχαν θεωρήσει ουτοπικό το σχέδιο. Κι όμως, πλέον μια τέτοια προοπτική δεν είναι απλώς ζητούμενο αλλά αποτελεί την μοναδική διέξοδο απέναντι στα μεγάλα προβλήματα του περιβάλλοντος, του κλίματος, της οικονομίας και της επιβίωσης. Ένα τέτοιο σχεδιο θα βοηθήσει την Σίφνο, τους Σιφνιούς και τις Σιφνιές να ζουν καλύτερα αλλά και ταυτόχρονα να είναι περήφανοι και περήφανες που θα βρίσκονται στην πρωτοπορία ενώ θα δίνουν συνέχεια στην σοφία των προηγούμενων γενιών που ειχαν μια αρμονική σχεση με το περιβάλλον αλλά και ήξεραν πώς να συνεργάζονται μεταξύ τους.

Η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι τον Δεκέμβριο 2015, κατέληξε σε ορισμένες αποφάσεις που πρέπει πλέον όλοι να κατανοήσουμε ώστε να συμβάλλουμε στην υλοποίησή τους. Μέσα στον Απρίλιο 2016 θα αποκτήσουν δεσμευτικό χαρακτήρα. Ποια είναι η ουσία αυτών των αποφάσεων; Αν θέλουμε να προστατέψουμε τη ζωή πάνω στον πλανήτη και το παγκόσμιο κλίμα πρέπει, το αργότερο μέχρι το 2050, να έχουμε αλλάξει το ενεργειακό και παραγωγικό μοντέλο μας και η ενέργεια που χρησιμοποιούμε και χρειαζόμαστε να βασίζεται σε ανανέωσιμες μορφές παράλληλα με την επένδυση στην εξοικονόμηση ενέργειας. Με απλά λόγια μέχρι το αργότερο το 2050 θα πρέπει να τερματιστεί η χρήση πετρελαίου, βενζίνης, λιγνίτη, κάρβουνου και φυσικού αερίου. Αυτό απαιτεί τεράστιες τεχνολογικές, οικονομικές και αξιακές αλλαγές τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και τοπικά, μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Είναι πλέον θέμα επιβίωσης. Δεν υπάρχει σχέδιο Β΄ αν θέλουμε να προστατέψουμε τη ζωή και τον πλανήτη.

Και η μικρή μας Σίφνο τι μπορεί να κάνει;

Μα θα πει κάποιος, η Σίφνος είναι πολύ μικρή και δεν έχει κάποια σημαντική συμβολή στα παγκόσμια θέματα, μπορεί να συμβάλλει στην παγκόσμια προσπάθεια; Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι κάθε άτομο και κάθε τόπος πρέπει να συμβάλλουμε στην τεράστια αλλαγή που απαιτείται. Η περιοχή μας είναι από αυτές που έχουν αρχίσει να πλήττονται από την αλλαγή του κλίματος, είναι στη ζώνη υψηλής επικινδυνότητας. Αλλά, για εμάς, λόγω της βαθιάς κρίσης που βιώνουμε στην Ελλάδα, η ανάδειξη ενός νέου, πιο πράσινου, ενεργειακού και παραγωγικού μοντέλου είναι μια μεγάλη ευκαιρία για να βγούμε από την οικονομική, κοινωνική, οικολογική κρίση.

Πλέον ζούμε σε μια εποχή όπου ακόμα και ένα μικρό καλό παράδειγμα παίζει ρόλο. Είναι, λοιπόν, μια καλή αφορμή για να αναδειχθεί η Σίφνος ως ένα καλό παράδειγμα “πράσινου νησιού”. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχουν νησιά και περιοχές που μπορεί να αποτελούν σήμερα φωτεινά παραδείγματα για όλη την Ευρώπη, όπως πχ το Γκίσινγκ στην Αυστρία, το νησι Σαμόε στη Δανία ή η περιοχή του Άαχεν  και το Σενάου στη Γερμανία. 

Η βαθιά αλλαγή που απαιτείται αφορά σε νέες πολιτικές και αξίες αλλα και στην οικονομία. Σήμερα η Σίφνος εξαρτιέται σε μεγάλο βαθμό από τα τρόφιμα που εισάγει, από την ενέργεια-πετρέλαιο που εισάγει, από τα είδη καθημερινής χρήσης που σε μεγάλο ποσοστό εισάγει, αν και κάποτε ήταν ένα νησί που είχε σημαντικό εμπόριο με πολλά μέρη  της Μεσογείου (με τα καϊκια τότε) και εξήγαγε προϊόντα (αγροτικά είδη, κεραμικά κα) αλλά και  γνώση και πολιτισμό.

Χρειάζεται να δούμε, λοιπόν, ένα νέο ρόλο για το νησί μας στη σύγχρονη εποχή. Πρώτα – πρώτα να σταματήσουμε να εξαρτιόμαστε από το εισαγώμενο πετρέλαιο και να ξαναστραφούμε στην εξοινομόμηση ενέργειας και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που διαθέτουμε στο νησί και μάλιστα άφθονες και δωρεάν. Παράλληλα, να δούμε τι νέα προϊόντα μπορούμε να παράγουμε από τη γη και τι οικονομία μπορούμε να αναπτύξουμε σε διάφορους τομείς. Κατά τη γνώμη μου, το μέλλον της Σίφνου δεν μπορει να εξαρτιέται μονομερώς από τον τουρισμό αλλά πρέπει να βασίζεται στην πράσινη οικονομία, στην κοινωνική καινοτομία για να λυθούν κοινωνικά προβλήματα, στην καινοτόμα γεωργική και κτηνοτροφική δραστηριότητα με οικολογικό/βιολογικό τρόπο, στα οικολογικά προϊόντα που παράγονται μέσω της μεταποίησης αγροτικών και βοτάνων, στην προστασία και διαχείριση της περιοχής ΝΑΤΟΥΡΑ αλλά και του φυσικού και πολιτισμικού πλούτου του νησιού μας γενικότερα, στην κεραμική σε συνδυασμό με πιο οικολογικά μοντέλα τουρισμού. Έτσι θα μπορέσουν να ζήσουν καλά στη Σίφνο περισσότεροι άνθρωποι και να προσελκύσουμε νέους που μπορούν να καλύψουν με τη γνώση τους σημαντικές ανάγκες μας σε τομείς όπως η υγεία, ο πολιτισμός, η επιστημονική γνώση.

Ο Ενεργειακός και Αναπτυξιακός Συνεταιρισμός, ο Δήμος Σίφνου, ο Πολιτιστικός Σύλλογος, όλοι οι φορείς της Σίφνου πρέπει να συζητήσουν και να δώσουν απάντηση στο ερωτημα: πώς θα κάνουμε τη Σίφνο ένα νησί με ανθρώπους που ζουν καλά σε ένα τόπο που είναι παράδειγμα για πιο οικολογική, “πράσινη” οικονομία και καθημερινότητα.

Η Σίφνος από το πετρέλαιο, ξανά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Το πετρέλαιο είναι μια παρένθεση στην ανθρώπινη ιστορία. Έχουμε μάλλον ξεχάσει ότι η ανθρωπότητα βασίζονταν στις ανανεώσιμες πηγές για πολλές χιλιετίες. Δεν κατάφερε, όμως, να τις εξελίξει όσο έπρεπε και πέρασε στο πετρέλαιο. Τώρα έχουμε τη γνώση να αφήσουμε πίσω το πετρέλαιο και να στραφούμε ξανά στην ενέργεια από τον άνεμο, τον ήλιο, τη γεωθερμία, το κύμα, τα γεωργικά και άλλα οργανικά υπολείμματα. Στην Σίφνο υπάρχουν τα σημάδια εκείνης της σοφής εποχής (ανεμόμυλοι, σκάφη με πανιά, ξυλόφουρνοι κα) και η δυνατότητα να έχουμε πλέον ενέργεια 100% από ανανεώσιμες πηγές. Επομένως, η στρατηγική μας πρέπει να είναι η μετατροπή της Σίφνου, όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, σε ένα νησί που η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του (ηλεκτρισμός, μετακίνηση, θέρμανση, δροσισμός) θα βασιζεται 100%, στις μορφές ενέργειας που διαθέτει, δηλαδη στον άνεμο, στον ήλιο, στα κύματα, στα οργανικά υπολείμματα κα.

Αν λοιπόν ο στόχος μας είναι αυτός, πρέπει να συζητήσουμε με ποια στρατηγική θα τον πετύχουμε. Τα όνειρα και τα μεγάλα σχέδια για να γίνουν πράξη απαιτούν καλή γνώση, δημοκρατικό διάλογο, σχεσεις εμπιστοσυνης, δημοκρατία στη λήψη αποφάσεων, διαφάνεια, συμμετοχή των πολιτών και ώριμες επιλογές. Αλλιώς μπορεί να αποτύχουν, όπως έχουμε μάθει από την ιστορία.

Ο Ενεργειακός κι Αναπτυξιακός Συνεταιρισμός Σίφνου φτιάχτηκε όχι για λίγους αλλά για όλους τους Σιφνιούς και όλες τις Σιφνιές. Είναι ένα εργαλειο που έχει ευελιξία και μπορεί και πρέπει να συμβάλλει στις επενδύσεις και στην ανάπτυξη της αναγκαίας τεχνογνωσίας για τις βαθιές αλλαγές που απαιτούνται. Δεν είναι και δεν μπορει να είναι κάτι εκτός της κοινωνίας, είναι εργαλείο όλων των Σιφνιών. Διαχειρίζεται όχι απλώς τα χρήματα των μελών του αλλά μια πολύ σημαντική υπόθεση που αφορά το σύνολο της κοινωνίας. Και οι επιλογές του πρέπει να είναι το αποτέλεσμα της ώριμης και δημιουργικής συζήτησης μέσα στην κοινωνία.

Πώς θα προχωρήσουμε, λοιπόν, στο επόμενο βήμα;

Έχουν γίνει από το συνεταιρισμό σημαντικά βήματα και δραστηριότητες. Τώρα, όμως, πρεπει να πάμε από τις συναισθηματικές επιλογές στις τεκμηριωμένες αποφάσεις και στην υλοποίηση. Χωρίς να χάσουμε από μπροστά μας το όνειρο που είναι να μετατραπει το νησί μας σε ένα “πράσινο” νησί που θα βασίζεται 100% σε ανανεώσιμες ενέργειες, πρέπει να σχεδιάσουμε προσεκτικά τα βήματα για το πώς θα φτάσουμε πραγματικά και σύντομα εκεί. Δεν θα κάνουμε άλμα στο κενό αλλά θα ανοίγουμε το μονοπάτι με το σοφό τρόπο που ήξεραν οι παλιότεροι.

Κατά τη γνώμη μου, σήμερα είναι εντελώς απαραίτητο να δείξουμε σε όλους τους Σιφνιούς και τις Σιφνιές αποτελέσματα ώστε να πειστούν και για τον μακροχρόνιο στόχο. Αποτελέσματα που έρχονται βήμα-βήμα αλλά ταυτόχρονα εντάσσονται και βοηθούν στη συστηματική  προετοιμασία μας για την συνολική αλλαγή. Είμαι απόλυτα ταυτισμένος με το όραμα να γίνει η Σίφνος νησί με 100% ΑΠΕ. Αυτό για να επιτευχθεί, απαιτεί σωστά βήματα και κινήσεις ώστε να μην υπονομευθεί η δυνατότητα, παρά τις καλές προθέσεις, από λανθασμένες επιλογές στρατηγικής.  

Δύο είναι οι κύριες επιλογές που πρέπει κατά η γνώμη μου να κάνουμε:

  1. Να προχωρήσουμε άμεσα σε ενεργειακές επενδύσεις που είναι οικονομικά εφικτές με δεδομένη την σημερινή οικονομική-κοινωνική κατάσταση. Επιλογές που μπορούν να υλοποιηθούν μέσα σε 1 έως 1,5 χρόνο, δεν μας εκθέτουν σε υπερβολικούς κινδύνους ή μεγάλο δανεισμό, είναι δοκιμασμένες κι αλλού, δεν έχουν υψηλό ρίσκο, φέρνουν άμεσα κι ορατά αποτελέσματα προς όφελος ολόκληρης της τοπικής κοινωνίας και εντάσσονται στην μακροχρονια στρατηγική.

 

Αυτό σημαίνει ότι ο ενεργειακός συνεταιρισμός πρέπει άμεσα να προετοιμάσει ένα φάκελο και να υποβάλει αίτηση στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε) για να εγκαταστήσει 2 ή 3 ανεμογεννήτριες μέσα στο 2016 ή το αργότερο μέσα στο 2017. Η άδεια μπορει να βγει σε σύντομο χρονικό διάστημα και δεν θα αντιμετωπίσει αβεβαιότητες ή ιδιαιτερα εμπόδια, εφόσον προετοιμαστεί ένας καλός φάκελος. Είναι μέσα στις υπάρχουσες δυνατότητες και συνεργασίες μας.

Η εγκατάσταση 2-3 ανεμογεννητριών έχει ένα κόστος 2,2 έως 3.300.000 Ευρώ. Τα χρήματα αυτά είναι εφικτό να συγκεντρωθούν από την τοπική κοινωνία (θα σήμαινε για παράδειγμα 2100 άτομα να βάλουν κάπου 1500 Ευρώ το καθένα).

Η επένδυση θα αποσβεστεί πολύ γρήγορα γιατί η απόδοση των αιολικών είναι μεγάλη. Οι 2-3 ανεμογεννήτριες μπορεί να καλύψουν το 30-40% κατ¨ελάχιστον των αναγκών μας σε ηλεκτρική ενέργεια. Τα έσοδα από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (όταν αφαιρεθει η απόσβεση της επένδυσης) μπορεί να επενδυθούν αφενός για την δημιουργία ενός κοινοτικού συστήματος υγείας που θα καλύψει τις ανάγκες και τα κενά που έχουμε σήμερα στη Σίφνο. Ένα άλλο ποσοστό τους μπορει να συμβάλει στην συγκέντρωση του κεφαλαίου που χρειάζεται για σταδιακή υλοποίηση του μακροχρόνιου προγράμματος.

Αν τα χρήματα συγκεντρωθούν από τους Σιφνιούς (και όχι από τραπεζικό δανεισμό, που συνεπάγεται υψηλότερο κόστος, λόγω του τόκου που πρέπει να καταβάλλεται), η επένδυση στα αιολικά θα αποσβεστεί πολύ γρηγορα (5 -6 χρόνια). Αν συγκεντρώσουμε ένα μεγάλο ποσοστό των αναγκαιων χρημάτων, μπορούμε να αναζητήσουμε συγχρηματοδοτηση της επένδυσης από ευρωπαϊκά και περιφερειακά προγράμματα μια και το ποσό δεν είναι μεγάλο.  Μια εναλλακτική πηγή είναι η προ-χρηματοδότηση του έργου από άλλους ευρωπαϊκούς ενεργειακούς συνεταιρισμούς (κάτι που μας έχει κατ΄αρχάς προταθεί από την REScoop αλλά κι έχει δοκιμαστεί στην περίπτωση συνεταιρισμών στην Ισπανία – Somenergia και στην Πορτογαλλία – Coopernica) και η σταδιακή επιστροφή των δανεικών χρημάτων τους με ένα μικρό επιτόκιο.

Υπάρχουν δυνατότητες για συγχρηματοδότηση μιας επένδυσης αυτής της τάξης, τις οποίες έχω διευρευνήσει και έχω κατά καιρούς αναλύσει προς τον συνεταιρισμό. Μέρος του κόστους προετοιμασίας θα μπορούσε, επίσης, να καλυφθεί από προγράμματα που έχουν αρχίσει να βγαίνουν στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 και στα οποία μπορω να συμβάλω για να υποβληθούν. Έχω προσφερθεί να βοηθήσω και προσωπικά και μέσω του κοινωνικού συνεταιρισμού ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ (που έχουμε δημιουργήσει ορισμένοι άνθρωποι στην Αθήνα) σε μια τέτοια κατεύθυνση.

Έχω, επίσης, προσπαθήσει να μπει ο συνεταιρισμός και σε ευρωπαϊκά προγράμματα για να αποκτήσει τεχνογνωσία και να δημιουργηθεί ένα τημ συνεργατών του συνεταιρισμού (είτε με βάση υπάρχουσες ειδικότητες είτε μέσω εκπαίδευσης νέων επιστημόνων που κατάγονται από τη Σίφνο σε σχετικές ειδικότητες) που θα έχει τις αναγκαίες γνώσεις και εμπειρία για να στηρίξει την διαχείριση των επενδύσεων μακροχρόνια. Μια ενεργειακή μεταστροφή απαιτεί και το κατάλληλο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό, αλλά δημιουργεί κι ευκαιριες για νέα επαγγέλματα.

Παράλληλα, οφειλουμε να αναζητήσουμε συνεργασίες με ευρωπαϊκούς κι ελληνικούς φορείς για την ανάπτυξη ενός έξυπνου δικτύου (smart grid) στη Σίφνο για να μπορούν να αναπτυχθούν και συνεργαστούν οι διαφορετικές μορφές ΑΠΕ.

Κατά την γνώμη μου πρέπει να αναζητήσουμε ευρωπαϊκά ή περιφερειακά προγράμμα και άλλες πηγές χρηματοδότησης για να υλοποιήσει ο συνεταιρισμός πιλοτικά σχεδια που έχουν μεν ενδιαφέρον από άποψη τεχνογνωσίας και μεταφοράς εμπειρίας στην κατεύθυνση της στρατηγικής για 100% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στη Σίφνο, αλλά η οικονομική αποδοτικότητά τους είναι, με τα σημερινά δεδομένα, αμφίβολη. Βασική αρχή των σύγχρονων συνεταιρισμών ειναι ότι πρέπει να προστατεύουμε τα χρήματα που έχουν βάλει τα μέλη, και γιαυτό απαιτείται προσεκτική διαχείρισή τους, συγκεκριμένα κι αυστηρά κριτήρια ώστε να μην μειώνεται το αρχικό κεφάλαιο.

Μεταξύ των πιλοτικών προγραμμάτων που μπορεί να αναζητηθεί χρηματοδότηση τους είναι κατά τη γνώμη μου:

– Συνεργασία με ερευνητικά κέντρα (πχ έχουμε συζητήσει με το Κέντρο Ανανέωσιμων Πηγών Ενέργειας – ΚΑΠΕ κι έχει ενδιαφέρον) για διερεύνηση της δυνατότητας δημιουργίας μίας μικρής μονάδας βιοαερίου που θα επεξεργάζεται τη λάσπη από τους βιολογικούς καθαρισμούς, τα απόβλητα του σφαγείου, τα οργανικά απορρίμματα από τις κουζίνες εστιατορίων και σπιτιών κα

–  Ένα φωτοβολταϊκό σύστημα σε ένα από τα πάρκινγκ σε συνδυασμό με έναν σταθμό που θα φορτίζει ηλεκτρικά ή υδρογονοκίνητα αυτοκίνητα, ταξί, λεωφορείο ή άλλα οχηματα. Το φωτοβολταϊκό σύστημα θα πρέπει να είναι καινοτόμο ώστε να  είναι αποδοτικό αλλά ταυτοχρονως να δένει με την αρχιτεκτονική και το περιβάλλον της Σίφνου (νέος σχεδιασμός, νέα υλικά, διαπερατά-διάφανα υλικά). Απαιτείται κατά συνέπεια και σωστός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός που θα διασφαλίσει ότι θα είναι ένα έργο τέχνης ενταγμένο στο περιβάλλον του νησιού. Υπάρχουν δυνατότητες να διερευνηθεί κάτι τέτοιο μέσα από συνεργασίες με ερευνητικά κέντρα. Μπορούμε, επίσης, να συζητήσουμε με φορείς που έχουν δοκιμάσει παρόμοια συστήματα (πχ. Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων, ΕΜΠ, Πολυτεχνείο Χανίων και Πάτρας κα). Θα μπορούσαμε, επίσης, να συνεργαστούμε με ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και φορείς που θα ήθελαν να δοκιμάσουν νέες τεχνολογίες ΑΠΕ και συστήματα φόρτισης ηλεκτρικών ή υδρογονοκίνητων οχημάτων σε νησιά όπως η Σίφνος. Υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον, όπως έχω διαπιστώσει.

– Μετατροπή του δημοτικού κάμπινγκ στον Πλατύ Γυαλό σε αυτόνομο ενεργειακά, ηλιακό “κάμπινγκ”. Ο στόχος μιας τέτοιας δραστηριότητας θα είναι επιδεικτικός κι εκπαιδευτικός, θα συγκεντρώνει δηλαδή ενδιαφερόμενους και ενδιαφερόμενες από διάφορες χώρες που θα ήθελαν να εκπαιδευτούν σε θέματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, προστασίας περιβάλλοντος, μεσογειακής διατροφής κα . Υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες συνεργασίας με ενεργειακές ακαδημίες (πχ Σαμόε, Γκίσινγκ), με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Νέων για τη Βιώσιμη Ενέργεια, την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενεργειακών Συνεταιρισμών, ακαδημαϊκά ιδρύματα, περιβαλλοντικές οργανώσεις κα

  1. Να διαμορφώσουμε προσεκτικά και με τεκμηριωμένο τρόπο την μακροχρόνια στρατηγική μας, αξιοποιώντας την συμμετοχή μας σε ευρωπαϊκα δίκτυα όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενεργειακών Συνεταιρισμών RESCoop και συνεργασίες μας με άλλους ευρωπαϊκούς δήμους, νησιά, ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια που μπορούν να συμβάλλουν στην μετατροπή της Σίφνου σε νησί 100% Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

Υλοποιώντας το σχέδιο για άμεση εγκατάσταση 3 ανεμογεννητριών και ίσως κάποια από τα πιλοτικά, μπορούμε να αξιοποιήσουμε τον χρονο που θα έχουμε για να προετοιμάσουμε το μακροχρονιο σχέδιο για 100% ΑΠΕ στη Σίφνο. Το πλεονέκτημα είναι ότι ενδιάμεσα έχουμε κάνει βήματα υλοποίησης, μαθαίνουμε, σχεδιάζουμε με βάση την πιο κορυφαία ευρωπαϊκή εμπειρία χτίζουμε δομές, εξηγούμε στους πολίτες που και πώς θέλουμε να φτάσουμε. Και κυρίως θα οριμάσουμε το σχέδιο μέσα από συγκριτική ανάλυση των διαφόρων μοντέλων, διάλογο με επιστημονικούς φορείς, τεκμηρίωση του επιχειρηματικού σχεδίου (Business plan), επιλογές τεχνολογίας και μείγματος ΑΠΕ, κοστολόγηση, πηγές χρηματοδότησης και προσπάθεια άρσης όλων των εμποδίων που υπάρχουν σήμερα (νομοθετικών, χρηματο-οικονομικών, αδειοδοτήσεων κα).

 

Χρειάζεται να εμπλέξουμε ουσιαστικά κι αποφασιστικά την RESCoop αλλά και να αναπτύξουμε συνεργασίες με πανεπιστήμια (ευρωπαϊκά και ελληνικά), με παρόμοιους δήμους και συνεταιρισμούς ώστε να μην έχουμε απλώς “μια” μελέτη αλλά ένα σχέδιο που θα λαμβάνει υπόψη πλήρως το τι συμβαίνει σήμερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο (πχ smart grids, μπαταρίες, υδρογόνο, μείγμα ΑΠΕ, μηχανήματα και συστήματα κα).

Στις άμεσες ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση είναι η “συνεργασία – αδελφοποίηση” της Σίφνου με μικρούς δήμους από περιοχές όπου παράγουν ενέργεια από ΑΠΕ και παράλληλα η αδελφοποίηση του συνεταιρισμού μας με άλλους συνεταιρισμους από παρόμοιες περιοχές. Όπως ειχα ενημερώσει και το ΔΣ του συνεταιρισμού, έχω μιλήσει με άτομα από διάφορες περιοχές, όπως πχ από το Ευρωπαϊκό αιολικό πάρκο στην περιοχή του Αααχεν που έχουν μεγάλο ενδιαφέρον καθώς και από άλλες περιοχές της Γερμανίας. Το Άααχεν έχει το πλεονέκτημα ότι έχει πολύ αναπτυγμένα σχήματα καθώς και Ινστιτούτο για ΑΠΕ, ενώ υπάρχουν άτομα με τα οποία υπάρχει συνεργασία από το παρελθόν και τους επισκέφθηκα πρόσφατα για το θέμα του συνεταιρισμού και της συνεργασίας. Από την γερμανική ομοσπονδία ενεργειακών συνεταιρισμών αλλά και την ευρωπαϊκή ομοσπονδία ενεργειακών συνεταιρισμών υπάρχει έτσι κι αλλιώς ενδιαφέρον να βοηθήσουν. 

Οι συνεργασίες τέτοιοι είδους μπορεί να βοηθήσουν και στην υποβολή προτάσεων στο πλαίσιο ευρωπαϊκών ή διμερών προγραμμάτων, που θα συμβάλλουν στην μεταφορά τεχνογνωσίας και στην εκπόνηση μέσω συνεργασιών των σχεδίων για την μετάβαση σε 100% ΑΠΕ, θα καταστήσουν τη Σίφνο κέντρο ερευνητικής δραστηριότητας και στο μέλλον – γιατί όχι – κέντρο εκπαίδευσης και ξενάγησης σε πράσινες τεχνολογίες και εφαρμογές, όπως είναι το Γκίσινγκ στην Αυστρία ή το Σαμόε στην Δανία, με δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες που επιθυμούν να γνωρίσουν τα ενεργειακά επιτεύγματά τους. 

 

Και οι προτάσεις που γίνονται στον συνεταιρισμό;

Είναι γεγονός ότι η γνωστοποίηση του συνεταιρισμού, η παραγωγή της βιντεοταινίας και οι εκδηλώσεις που έχουν γίνει τα 2 αυτά χρονια, έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν είναι τυχαιο λοιπόν που έχουν προταθεί στον συνεταιρισμό διάφορες “λύσεις”, από επενδύσεις που θα διασφαλίζουν την “αποθήκευση ενέργειας“ σε αντλιοδεξαμενή-φράγμα αλμυρού-θαλασσινού νερού αλλά και με άλλους τρόπους (πχ ηλεκτρικά αυτοκίνητα, υδρογόνο, μπαταρίες). Κατά την προσωπική γνώμη μου και με βάση την υπάρχουσα εμπειρία πρέπει να είμαστε ανοικτοί σε προτάσεις, αλλά δεν πρεπει να ξεκινήσουμε ένα  σχέδιο το οποίο θα έχει μεγάλες αβεβαιότητες και κινδυνους αποτυχίας. 

Το μακροχρόνιο πρόγραμμα για να καλύπτει 100% η Σίφνος τις ανάγκες της από ανανεώιμες πηγές ενέργειας απαιτεί πολύ προσεκτικό σχεδιασμό και σε βάθος έρευνα κάθε εναλλακτικής πρότασης. Είναι ένα σχέδιο που απαιτεί 5 έως 10 χρόνια προετοιμασία και έχει κόστος υλοποίησης από 18 έως 35.000.000 Ευρώ.

Από άποψη τεχνογνωσίας δεν έχουμε αποκτήσει ακόμα εμπειρία και δεν έχουμε τους δοκιμασμένους συνεργάτες του συνεταιρισμού για να κρίνουμε με ασφάλεια αν η μία ή η άλλη πρόταση που μας προτείνουν πανεπιστημιακοί ή εταιρίες είναι όντως βιώσιμη και δουλεύει ή απλώς είναι δοκιμαστική.

Δεν μπορούμε να βρούμε εύκολα το 50% των αναγκαίων πόρων (ακόμα και αν το μεγάλο σχέδιο έβρισκε χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά ή άλλα προγράμματα).

Το βασικό ερώτημα είναι:  είναι λογικό να επενδύσει ο συνεταιρισμός χρήματα των πολιτών σε κάτι που δεν θα είναι σίγουρο ότι δουλεύει; Για παράδειγμα, ναι μεν έχει κατασκευαστεί στην Ιαπωνία πριν από 15 χρόνια ένα σύστημα αποθήκευσης ενέργειας σε αντλιοδεξαμενή με θαλασσινό νερό, αλλά αυτό δεν πέρασε σε εμπορική χρήση γιατί έχει μάλλον σοβαρά προβλήματα λόγω της φύσης του θαλασσινού νερού. Άλλο αποθήκευση ενέργειας σε φράγμα γλυκού νερού, πχ όπως αυτό που έχουν κάνει στο νησί El -Hierro κι άλλο με αλμυρό νερό. Ακόμα και λύσεις για αφαλάτωση του νερού που θα χρησιμοποιειται στο φράγμα σηκώνουν μεγάλη συζήτηση. Σε σχέση με μια τέτοια λύση υπάρχουν κι άλλα ανοικτά θέματα, όπως πχ απόκτηση όλων των σχετικών αδειών και προηγουμένως η εκπόνηση των αναγκαίων μελετών που απαιτούν μεγάλα ποσά. Για ποιο λόγο να επενδύσουμε σήμερα σε κάτι που έχει μεγάλες αβεβαιότητες και υπάρχουν τουλάχιστον επιφυλάξεις από την επιστημονική κοινότητα και να μην αξιοποιήσουμε δοκιμασμένες λύσεις μέχρι να προετοιμαστεί ένα σχέδιο που δεν θα έχει τόσο υψηλό κίνδυνο αποτυχίας;

Με τα σημερινά δεδομένα, αν πάμε κατευθείαν για ένα σχέδιο 100% ΑΠΕ θα αντιμετωπίσουμε σοβαρά προβλήματα αδειοδότησης, ακόμα και αν αυτό είχε θετική αντιμετώπιση από την πολιτική ηγεσία αλλά και την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Δεν θα έχουμε άδειες πριν περασει 5ετία. Μέχρι τότε θα έχουν απογοητευτεί οι πολίτες και θα έχουν εξαντληθεί όσα χρήματα – λίγα ακόμα – έχουν συγκεντρωθει χωρίς να έχει παραχθεί έργο για τον σκοπό που κάποιος γίνεται μέλος του συνεταιρισμού.

Πρέπει να είμαστε ανοικτοί αλλά ταυτοχρόνως πολύ προσεκτικοί σε σχέση με προτάσεις που μας καταθέτουν διάφορες πλευρές. Και να μην δεσμευτούμε σε επιλογές που δεν είναι απολύτως τεκμηριωμένες. Ο καλύτερος τρόπος για να αξιολογήσουμε αυτές τις προτάσεις είναι, ενώ προχωράμε στο πρωτο σκέλος επενδύσεων, να προσκαλέσουμε φορείς, πανεπιστήμια και επιχειρήσεις από την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη να μας παρουσιάσουν ολοκληρωμένα σχέδια που θα συζητηθούν σε επιστημονική ημεριδα. Θα έχουμε, έτσι, την δυνατότητα να ακούσουμε τον αντίλογο για κάθε πρόταση και να διαμορφώσουμε εμείς μια ολοκληρωμένη άποψη.

Είμαι, φυσικά, προθυμος να συνεισφέρω αφιλοκερδώς σε μια τέτοια προεργασία μαζι με άλλα μέλη του συνεταιρισμού, που θα βοηθήσει να επιλέξουμε τη στρατηγική μας μέσα από την τεκμηριωμένη, συμμετοχική και ουσιαστική ανταλλαγή επιστημονικών και συνεργατικών μοντέλων ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη Σίφνο.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.